Friday, November 5, 2010

ENTER THE VOID

Pogledao sam ENTER THE VOID Gaspara Noea. Nije ni potrebno naglašavati da je ovo film koji čekam već godinama. I naravno, nije potrebno napominjati da je reč o ozloglašenom delu koje se smatra svojevrsnim iskušavanjem Noeove karijere.

Naime, u ovom filmu Noe je za nezanemarljiv budžet snimio film koji se po nekim derfinicijama graniči sa video instalacijom iako to nije. Ono što je nesumnjivo, to je da kućno gledanje filma ENTER THE VOID nije pravi način da se ovaj film doživi, najpre zato što se komentari napisani posle kućčnog gledanja po definiciji moraju razlikovati od onih posle bioskopskog, u najmanju ruku zbog dužine od skoro dva i po sata, koja se lakše podnosi kod kuće i vizuelne monumentalnosti koja se tek u biosopu može u potpunosti sagledati.

Međutim, kada je o video instalaciji kao poređenju reč, mislim da ono ne stoji. Zapravo, ENTER THE VOID je jedan od dramaturški najkonvencionalnijih Noeovih filmova koji isključivo kroz vizuelna rešenja odaje utisak nečegh neobičnog i nekonvencionalnog. Na papiru, ovaj film bi delovao kao Inarritu, skup naizgled spontanih, ničim izazvanih a zapravo izrazito dramaturški povezanih scena koje ilustruju jednu životnu priču, bez konvencionalnog razvoja filmske priče ali sa suštinski krajnje konzervativnim efektom na gledaoca.

U dramaturškom smislu, do danas zapravo, Noe najradikalnije operiše u svom debiju SEUL CONTRE TOUS sa likom koji se izlaže primarno kroz unutrašnji monolog, dok u IRREVERSIBLE preuzima formu koju je Harold Pinter usavršio u drami BETRAYAL a to je izlaganje priče unazad kojim se otkriva da stvari nisu baš onakve kako izgledaju na svom kraju. U ENTER THE VOID Noe razvija priču manje-više linearno sa određenim retrospekcijama koje zaokružuju pojedine deonice.

Kad je reč o onome što se u filmu dešava, Noe vrlo tenedenciozno vodi likove prema stvarima koje njega zanimaju odnosno koje on smatra zanimljivim. To je potpuno prirodno ali u pojedinim situacijama neke postavke deluju nategnuto - tipa, zašto junakinja koja je ostala siroče i došla kod svog brata Tokio automatski mora da se zaposli u industriji seksa izuzev što to beskrajno zabavlja reditelja? Ne kažem da je to sasvim neubedljivo, da, to jeste jedna od opcija, ali čini se da su svi junaci pravili izbore u životu koji vode prema onome što Noea zanima a to su junkie-chic i seks u Tokiju. Međutim, nekako ni jedno ni drugo zapravo više nisu ni toliko sveži niti onoliko zanimljivi koliko Noe misli. Scorsese je bio prvi reditelj koji je uspeo da savršeno privoli na filmsku traku osećaj drogiraosti i Noe će morati da se zadovolji drugim mestom. Slično je i sa seksom. Već se može nabrojati masa reitelja i to izvan pornografije koji su na taj način terali vodu na svoju vodenicu.

Povezivanje scena kroz kretanje kamere i stvaranje utiska kao da je čitav film dat iz jednog kadra, čini da film sporadično podseti na RUNNING SCARED Wayne Kramera, iako zapravo ova dva filma nemaju puno veze. Međutim, ENTER THE VOID je lepa prilika da se podsetimo ovog zanimljivog i zapravo i vrlo avangardnog filma. Noe počinje film vrlo striktnim korišćenjem subjektivnih planova a izlazak iz "prvog lica" opravdava dušom koja je napustila telo. Početak je zanimljiv, ali isto tako podseća na problem filma zbog koge je LADY IN THE LAKE Roberta Montgomeryja pre svega ostao naslov kojim se bave filmske škole kao negativnim primerom i kuriozitetom nego što je kapitalizovao svoju baziranost na subjektivnom planu. Noe gura korišćenje subjektivca kao osnovnog narativnog sredstva do ivice, ali mudro zna kada da se zaustavi. Benoit Debie je ponovo uradio sjajan posao sa Noeom i čini se da on upravo u Noevim filmovima povisuje letvicu svoje virtiuoznosti a kasnije sa drugim rediteljima ponavlja ta dostignuća.

Iz svega ovoga se nameće zaključak da Noeov film nije onoliko inovativan koliko autor misli.

Međutim, to sve ne znači da kroz stizanje na visoko drugo, treće četvrto ili stočetvrto mesto u raznim oblastima, Noe nije snimio jedan hipnotički film koji drži gledaoca kroz čistu kinestetičnost, naizmenično uverljive i stilizovane prizore. Iako nije uspeo da snimi prevratničko delo i kamen temeljac neke nove filmske estetike, sasvim sigurno je uspeo da bez oslanjanja na spojeve tipičnih konvencija, i bežeći od svojih oprobanih aduta (recimo, film ima skoro anonimnu glumačku podelu a Noeove ranije filmove nosili su ugledni glumci) pravi nešto novo ako ne na globalnom nivou a ono u svojoj karijeri i na savremenoj sceni.

* * * / * * * *

No comments:

Post a Comment