Thursday, June 11, 2009

DEPS

DEPS Antuna Vrdoljaka je nastao u periodu kada su se Dragan Nikolić i Bekim Fehmiui još uvek nadmetali za poziciju najvećeg badassa u jugoslovenskoj kinematografiji.

U ovom filmu Bekim igra hrvatskog delinkventa koji je kroz vezu sa pohotnom Srpkinjom (igra je Milena Dravić) kojoj čak nije strana ni prodaja ljubavi bacio rukavicu na koju će 15 godina kasnije Gaga Nikolić odgovoriti scenom sa pohotnom autostoperkom iz MONCE. Film prati priču naslovnog junaka, delinkventa čiji je otac bio politički obeležen a majka mu je bila prostitutka (takođe je igra Milena Dravić) i njegov mentalni dvoboj sa inspektorom (igra ga Fabijan Šovagović) koji želi da ga smesti iza rešetaka.

U stilskom smislu, Vrdoljak je vrlo konfuzan u tretmanu ove priče. Naime, u filmu se smenjuju pristupi filmskom prizoru, kako na nivou mizanscena tako i ritma. Pojedine reminiscencije traju kratko a neke se protežu na maltene trećinu filma i na kraju se gubi jasna ideja o čemu ovaj film zapravo govori. Da li je to biografija jednog prestupnika, priča o potrazi jednog marginalca za ljubavlju ili žestoka psihoanalitička provokacija ako imamo u vidu njegovu ljubavnu priču sa ženom koju igra ista glumica kao i njegovu majku.

Očigledno je Vrdoljak upao u jednu od čestih klopki koje su čekale naše reditelje tog vremena a to je želja da krenu iz žanra i obuhvate sve moguće aspekte a na kraju su završavali ne obradivši nijedan.

U konkretnom slučaju DEPSa, film je i najzanimljiviji zbog ljubavne priče između muškarca i žene koja deli istu profesiju i lik kao i njegova majka. Ako imamo u vidu edipalnu dimenziju majčinog bavljenja kurvanjem, onda to svemu daje vrlo interesantnu dimenziju koje je Vrdoljak morao biti svestan.

Šta je onda problem u tom veoma zanimljivom domenu? Hm, pa problem je u tome što ishodište te priče ljubavi sa majkom/devojkom ne proističe iz njihovog fatalnog odnosa nego se priča završi iz spoja kriminalno-socijalnog motiva koji je vezan za Depsovo bavljenje kriminalom.

Kao što znamo još od James Cagneya i WHITE HEAT, poznati su primeri snažne edipalne vezanosti lika gangstera za majku. U tom smislu DEPS nije izuzetak niti novina, osim u jugoslovenskim okvirima. Međutim, isto tako, u fikcionalnim filmovima o usponu i padu gangstera obično ulazak žene u život glavnog junaka dovodi do njegovog sloma ili krize.

I na Depsa utiče žena, i to prilično blagotvorno, ali teško je reći da njen ulazak u njegov život ima ikakav uticaj na rasplet ove priče.

Vrdoljak je u ovom periodu već bio označen kao nepodoban zbog svog nacionalizma i povezanosti sa "proljećem". Film se završava optimistično zahvaljujući tome što Deps i njegova izabranica odlaze iz zemlje. Vrdoljak se u filmu bavi čitavom serijom likova i nekima koji su nebitni za priču daje značajnu ulogu i vreme čime potpuno razbija ionako labavu formu. ono što su tisci iz te priče je da socijalistički Zagreb trune, vladaju malograđanština, lažni moral, prostitucija, ljudi su spremni za okretanje vidžilantizmu (jedan od junaka koji čekaju na isleđivanje sa Depsom je vigilante koji se preoblači u kauboja) i društvo je generalno nespremno da rehabilituje gubitnike i odbačene svake vrste. Politička nepodobnost Depsovog oca sasvim sigurno nije slučajan motiv, na njoj se ne insistira ali ne može se reći da je sasvim nevažna.

Relja Bašić je takođe interesantan u psihoanalitičkom smislu. On naime predstavlja sve ono što Deps prezire, grotesknog alkoholičara, uličnog filozofa, džeparoša i skitnicu. Međutim, ono što je jedina transformacija Depsa kroz film jeste to što on u finišu filma shvati da je njegova budućnost da se jednog dana pretvori u lik Relje Bašića i to saznanje ga prelomi da krene drugim putem.

DEPS je film pun vrlo zanimljivih elemenata. Izuzev deonica u kojima Milena Dravić groteskno našminkana igra Depsovu majku gluma je solidna. Vrdoljakovi dijalozi su pretenciozni i često prekomplikovani ali Bekim i Milena uglavnom uspevaju da ih savladaju, kao i Fabijan, koji je uostalom dobar špreher, to se zna.

Bekim i Milena uspevaju da stvore utisak o ubedljivom odnosu iako taj odnos suštinski nije produbljen. Ipak, njih dvoje su dovoljno harizmatični glumci da ga učine ubedljivim i da izazovu emociju u gledaocu.

Bekim luči coolness u ulozi Depsa i šteta je što nije imao više uloga na ovoj tough guy/krimos liniji, jer definitivno ima sjajan attitude i izdvaja se sa svojim izuzetnim izgledom

U svakom slučaju, izuzev ljudi koje zanimaju curio naslovi ili neki od motiva koje sam naveo, DEPS svakako nije film koji bi trebalo da reprizira šira publika.

* * / * * * *

No comments:

Post a Comment