Reprizirao sam SAŠU Radenka Ostojića, jedan od klasika partizanskog filma. Gotovo sam se iznenadio koliko dobro ovaj film stoji danas i potpuno je neverovatno da su taj film snimili reditelj koji čak i u okvirima jugoslovenske kinematografije nije smatran prvom ligom i scenarista koji je kasnije dosta zalutao. Međutim, SAŠA je rad koji u izvesnom smislu nadilazi ne samo njihove kasnije radove, već i nivo tadašnje jugoslovenske kinematografije.
Na nivou scenarija Vlastimir Radovanović uspeva da postavi vrlo ubedljive likove mladih mangupa koji su tokom rata bili apolitični i postepeno se radikalizuju i ulaze u borbu nasuprot kojih stoje vrlo solidno postavljeni likovi kvislinga koji takođe imaju svoje specifične motivacije i komplekse koje leče kroz učešće u okupacionoj upravi.
Ono što je međutim ključ uspeha ovog filma jeste što glavni junaci sve do samog kraja ne postaju pioni revolucije već se vode ličnim interesima (da ne kažem interesovanjima) i SAŠA je jedan od retkih partizanskih filmova koji pokazuje taj pustolovni duh partizanskog pokreta.
Gluma je na visokom nivou, i među naturščicima i među starijim glumcima, a već iskusniji igrači poput Radeta Markovića uspevaju da dočaraju vrlo potentnu melodramu i da isprate vrlo specifičnu atmosferu okupirane srpske varošice. Marković je svojevrsni Keyser Soze ovog filma, uostalom kao i sam "Saša" koji je McGuffin i njegova rola uspeva da pomogne uspostvaljanju te vrlo specifične strukture koja je istovremeno jednostavna ali sugeriše i neke perfidinije oblike manipulacije. Bekim Fehmiu takođe ima jako efektnu pojavu kao žandarm.
Za SAŠU se može reći da je verovatno najličniji Radovanovićev scenario pošto je delom baziran i na njegovom ličnom doživljaju rata. Pa ipak stepen relaksiranosti likova i minimum političkog propovedništva zaista iznenađuju. Neposrednost glavnih likova prevazilazi čak i urbanu spontanost koju imaju OTPISANI.
Prikaz kvislinga je, kako rekoh, produbljeniji nego inače i u nekoliko navrata SAŠA prikazuje njihovu pseudo-patriotsku "domaćinsku" retoriku na prilično korektan način.
Međutim, Ostojićeva režija je drugo veliko iznenađenje. Ostojić je naime bio prvashodno pomoćnik režije, radio je neke kratke i dokumentarne filmove a do te mere nije gradio rediteljsku reputaciju da je bio poznat po tome da je rado davao da ga kao "jugoslovenskog" reditelja potpišu na stranim filmovima koji su realizovani kao koprodukcije. Ipak, u saradnji sa DPjem Nenadom Jovičićem, jednim od inače najsofisticiranijih filmskih umetnika u SFRJ, Ostojić snima film jednog vrlo specifičnog vizuelnog identiteta naročito na nivou korišćenja pokreta kamere koji su vrlo moderni, čak i vizionarski za to vreme. SAŠI u tom smislu vreme kao da nije uopšte smetalo.
* * * * / * * * *
Na nivou scenarija Vlastimir Radovanović uspeva da postavi vrlo ubedljive likove mladih mangupa koji su tokom rata bili apolitični i postepeno se radikalizuju i ulaze u borbu nasuprot kojih stoje vrlo solidno postavljeni likovi kvislinga koji takođe imaju svoje specifične motivacije i komplekse koje leče kroz učešće u okupacionoj upravi.
Ono što je međutim ključ uspeha ovog filma jeste što glavni junaci sve do samog kraja ne postaju pioni revolucije već se vode ličnim interesima (da ne kažem interesovanjima) i SAŠA je jedan od retkih partizanskih filmova koji pokazuje taj pustolovni duh partizanskog pokreta.
Gluma je na visokom nivou, i među naturščicima i među starijim glumcima, a već iskusniji igrači poput Radeta Markovića uspevaju da dočaraju vrlo potentnu melodramu i da isprate vrlo specifičnu atmosferu okupirane srpske varošice. Marković je svojevrsni Keyser Soze ovog filma, uostalom kao i sam "Saša" koji je McGuffin i njegova rola uspeva da pomogne uspostvaljanju te vrlo specifične strukture koja je istovremeno jednostavna ali sugeriše i neke perfidinije oblike manipulacije. Bekim Fehmiu takođe ima jako efektnu pojavu kao žandarm.
Za SAŠU se može reći da je verovatno najličniji Radovanovićev scenario pošto je delom baziran i na njegovom ličnom doživljaju rata. Pa ipak stepen relaksiranosti likova i minimum političkog propovedništva zaista iznenađuju. Neposrednost glavnih likova prevazilazi čak i urbanu spontanost koju imaju OTPISANI.
Prikaz kvislinga je, kako rekoh, produbljeniji nego inače i u nekoliko navrata SAŠA prikazuje njihovu pseudo-patriotsku "domaćinsku" retoriku na prilično korektan način.
Međutim, Ostojićeva režija je drugo veliko iznenađenje. Ostojić je naime bio prvashodno pomoćnik režije, radio je neke kratke i dokumentarne filmove a do te mere nije gradio rediteljsku reputaciju da je bio poznat po tome da je rado davao da ga kao "jugoslovenskog" reditelja potpišu na stranim filmovima koji su realizovani kao koprodukcije. Ipak, u saradnji sa DPjem Nenadom Jovičićem, jednim od inače najsofisticiranijih filmskih umetnika u SFRJ, Ostojić snima film jednog vrlo specifičnog vizuelnog identiteta naročito na nivou korišćenja pokreta kamere koji su vrlo moderni, čak i vizionarski za to vreme. SAŠI u tom smislu vreme kao da nije uopšte smetalo.
* * * * / * * * *
No comments:
Post a Comment